(VID) ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ

Τον Αύγουστο, το μήνα της Παναγιάς, γιορτάζεται η Κοίμηση ή καλύτερα-σύμφωνα και με τον υμνωδό – η μετάσταση της Μητέρας της ζωής, της Θεοτόκου, «προς την ζωήν». 

Είναι ίσως η μεγαλύτερη για τους Έλληνες γιορτή μετά την Ανασταση και ο λαός την ονομάζει το Πάσχα του καλοκαιριού.

Στην Κάλυμνο η εορτή αυτή παίρνει γενικό και πάνδημο εκκλησιαστικά χαρακτήρα, με πανηγυρίζοντες τους περισσότερους στο όνομά της ναούς, ανεξάρτητα εάν αυτοί έχουν οικοδομηθεί και εορτάζουν όχι την κοίμηση, αλλά άλλο γεγονός που αφορά τη ζωή της Παναγίας, όπως π.χ. τη Γέννηση, τα Εισόδια, τον Ευαγγελισμό κλπ. 

Πληθωριστικοί, όπως και στις άλλες εκδηλώσεις του βίου τους, οι Καλύμνιοι γιορτάζουν την κοίμηση της Θεοτόκου με ειδικές πανηγύρεις και με αθρόα συρροή πιστών στις εκκλησιές: Του Παραδείση, του Καμαριού, της Γαλατιανής, του Γλυκιού, της Χωστής, της Τελέντου, της Μυρτιώτισσας, της Κυράς, της Χρυσοχεριάς, της Κυρά Ψηλής, της Φανερωμένης, των Βοθυνών, τω Τσουκχουώ.

Παλιότερα πανηγύριζαν μόνο οι εκκλησιές: 

της Παναγιάς των Τσουκχουώ στη Χώρα, την πρώτη Μητρόπολη του νησιού, 

της Κυρά Ψηλής στο Βαθύ,

της Γαλατιανής, στα Αργινώντα και της Τελέντου. 

 Σήμερα με την εξάπλωση των συνοικισμών και την ευκολία της μετακίνησης έχουν απλωθεί οι πανηγυρισμοί και στις άλλες εκκλησίες. 

Παλιά στις εκκλησιές της Κυρά Ψηλής της Γαλατιανής και της Ψεριμιώτισσας, το βράδυ της παραμονής και μετά τον εσπερινό προσφέρονταν ρεβύθια του φούρνου – νηστεία γαρ -, ανήμερα δε σφάζονταν αρνιά – σαν σε Πάσχα – και ακολουθούσε μεγάλο γλέντι με τα τοπικά όργανα, την τσαμπούνα, το βιολί και το λαούτο. Το ίδιο και λίγο αργότερα στην Παναγιά της Τελέντου. 

Στην Παναγιά των Τσουκχουώ, την αρχόντισσα, προσφέρονταν μετά τον εσπερινό λουκούμι και ρακί (γίνεται μέχρι σήμερα). 

Σήμερα έχει επεκταθεί και σε άλλες εκκλησίες η προσφορά των ρεβυθιών, αλλά έχει σχεδόν, με εξαίρεση τη Ψέριμιώτισσα, εκλείψει το σφάξιμο των αρνιών .

Η αναφορά είναι για την πανήγυρη της μεγάλης Παναγιάς της Καλύμνου, της Παναγιάς τω Τσουκχουώ. Εκεί τα πάντα είναι και μένουν όπως παλιά,σύμφωνα με την καλύμνικια παράδοση. 

Όποιος έχει την ανάγκη να ακούσει εσπερινό ή θεία λειτουργία την ημέρα της εορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου, να βιώσει την εκκλησιαστική και λειτουργική μεγαλοπρέπεια και να αισθανθεί σε όλο του το μεγαλείο το θρησκευτικό δέος, δεν έχει παρά να βρεθεί την ημέρα εκείνη κάτω από τους θόλους της. 

 Εκεί, στον Επερινό, αντικρύζοντας το χρυσοποίκιλτο τέμπλο της,μπορεί να ακούσει από τους πάντα πολύ καλούς ψάλτες της να ψάλλονται υποδειγματικά και αβίαστα, κατά το παλιό ψαλτικό ύφος της Καλύμνου, οι θεσπέσιοι προς τιμήν της Παναγιάς ύμνοι «Ω του παραδόξου θάυματος η πηγή της ζωής εν μνημείω τίθεται…»

Και είναι πολλοί που έρχονται στην Παναγιά την Κεχαριτωμένοι, ιδίως οι ξενητεμένοι αφού αποτελεί γι’ αυτούς θεμελιακή αναφορά νόστου,που την εκφράζουν μέσα από τα τραγούδια τους: «Ω Παναγιά τω Τσουκχουώ, που’σαι μέσα στη χ-Χώρα, βλέπε μου το παιάκι μ-μου κάθα στιγμή γ-και ώρα».

Όπως να έχουν τα πράγματα και παρά τις όποιες αλλαγές η παράδοση καλά κρατεί το ίδιο και η πίστη και η αγάπη προς την πιο γλυκειά μητέρα των ανθρώπων, την Παναγία.

(Του Γιωργου Χατζηθεοδωρου)